वर्षौंपछि ऐतिहासिक गीति नाटक मुनामदन प्रदर्शन हुँदै : सांस्कृतिक संस्थान
६५ वर्षीय सांस्कृतिक विरासत कायम राख्न सफल सांस्कृतिक संस्थान नेपाल सरकारको संस्कृति सम्बन्धी ज्येष्ठ एवम् आधिकारिक निकाय हो । सांस्कृतिक संस्थान वि.सं. २०१६ सालमा राष्ट्रिय नाचघरको रूपमा स्थापित तथा नाम परिमार्जन सहित वि.सं. २०२९ सालमा सांस्कृतिक संस्थानको रूपमा पुनर्गठन भएको हो । संस्थानले नेपाल सरकारको राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रियस्तरका सभा, समारोह, उत्सव, महोत्सव, चाडपर्व एवम् आफ्नो नीति तथा कार्यक्रमका नेपालको पहिचानयुक्त सांस्कृतिक क्रियाकलाप प्रदर्शन गर्दै आएको छ । संस्कृतिलाई सजीव रूपमा प्रदर्शन गरी संरक्षण, संवर्द्धन, प्रवर्द्धन तथा पुस्तान्तरण गर्नु प्रमुख अभिभारा अनुरूप नेपालको पहिचानयुक्त लोकगीत, लोकधून, लोकनृत्य, लोकनाटक तथा समग्र लोकसंस्कृति झल्किने कार्यक्रम उत्पादन, प्रदर्शन तथा दस्तावेजीकरण गर्ने क्रममा संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालको मूलमर्म अनुसार बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुधार्मिक, बहुसांस्कृतिक तथा भौगोलिक विविधतामा एकताको भाव सम्प्रेषण गर्न सात प्रदेशका अमूर्त संस्कृतिलाई समान ढंगले प्रदर्शनी गर्दै आफ्नोे ऐतिहासिक विरासत कायम राख्न संस्थान पछिल्लो समय नयाँ शिराबाट अगाडि बढेको छ ।
यसै अनुरूप संस्थानको इतिहासमै ऐतिहासिक गरिमा कायम राख्दै महिनौंसम्म लगातार प्रदर्शन भई रजत जयन्ती मनाउन सफल महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकाटा कृत लोकप्रिय खण्डकाव्य मुनामदनलाई संस्थानका पूर्वकर्मचारी वरिष्ठ सङ्गीतकार नेपाल कलाभूषण श्री चन्द्रराज शर्माज्यूको सङ्गीत, संस्थानका पूर्वमहाप्रबन्धक स्वरसम्राट नारायणगोपाल गुरुवाचार्यज्यू लगायतले गाउनुभएको र संस्थानका पूर्वकर्मचारी श्री गोविन्द प्रसाद तिमिल्सिनाज्यूले पहिलो निर्देशन गर्नुभएको “गीति नाटक मुनामदन” को श्रव्य सामग्री वर्षौंदेखि हराएकोले मञ्चन तथा प्रदर्शन हुन गर्न सकेको थिएन । तर वर्तमान नेतृत्वको अथक प्रयासमा खोज गरी श्रव्य सामग्री प्राप्त गरिएकोले सो अत्यधिक रूचाइएको गीति नाटक मुनामदनलाई मञ्चन गरी “शुभारम्भ सांस्कृतिक साँझ २०८२” मार्फत समुद्घाटन गरी नियमित प्रदर्शन गरिने तयारी गरिएको छ । हाल उक्त गीति नाटक संस्थानमा कलाकार सेवामा कार्यरत श्री माया थापाज्यूको निर्देशनमा अभ्यास कार्य थालिएको छ । गीति नाटक मुनामदनलाई जनचाहना अनुसार देशैभरी तथा अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा समेत प्रदर्शन गरिने बताइएको छ ।
संस्थानमा पछिल्लो समय सुशासन स्थापना गर्ने अठोटकासाथ अगाडि बढेकोतर्फ जोड दिँदै संस्थानका विकृति बेथिति विरुद्ध अझै सशक्त रूपमा लाग्ने एवम् राष्ट्रिय नाचघरदेखि सांस्कृतिक संस्थानसम्मका नेपाल सरकारको सांस्कृतिक सम्पत्तिको उत्खनन गरी संस्कृतिलाई संरक्षण सहित उत्पादनतर्फ जोड दिई समृद्धिको आधार तय गर्ने वर्तमान नेतृत्वको दीर्घकालीन योजना अनुसार संस्थानका हरेक नीति तथा कार्यक्रमलाई अगाडि बढाइने महाप्रबन्धक श्री किरण बाबु पुनज्यूले जानकारी दिनुभयो । साथै उहाँले सांस्कृतिक संस्थानको कार्यप्रकृति विशिष्ट प्रकृतिको हुने भएकाले संस्थानमा कार्यरत कर्मचारीको काम, कर्तव्य र जिम्मेवारी भनेकै नेपालको पहिचानयुक्त संस्कृतिलाई सिर्जनशील कला (गायन, वादन, नृत्य, नाटक, लेखन, संगीत, कोरियोग्राफर, निर्देशन आदि) मार्फत अभिव्यक्त गरी संरक्षण गर्ने भएकाले संस्थानमा कार्यभार ग्रहण गरुञ्जेलसम्म संस्थानको नीति तथा कार्यक्रम बमोजिम नेतृत्व तथा कर्मचारीले गरेका सिर्जनशील क्रियाकलापको आजिवन सर्वाधिकार नेपाल सरकारको स्वामित्वमा हुने भएकाले राष्ट्रिय नाचघरदेखि सांस्कृतिक संस्थानसम्मका सम्पूर्ण सांस्कृतिक सम्पत्तिको उत्खनन गरिने तथा यदि कुनै व्यक्ति वा संस्थाले मनपरी सांस्कृतिक संस्थान (नेपाल सरकार) को सांस्कृतिक सम्पत्तिको दुरुपयोग गरेको पाइएमा कानून बमोजिम कारबाही गरिने समेत बताउनु भयो । गीति नाटक मुना मदनलाई टिकट शो, प्रायोजनमैत्री तथा डिजिटल उत्पादनमैत्री बनाउने उद्देश्य राखिएको छ ।
राष्ट्रिय नाचघरबाट नाम परिमार्जन सहित सांस्कृतिक संस्थान भइसकेपछिको कालखण्डमा वि.सं. २०३२ सालमा संस्थानको तेस्रो वार्षिकोत्सवकोे अवसरमा गीति नाटक मुनामदन पहिलोपटक मञ्चन तथा प्रदर्शन गरिएको थियो । पहिलोपटक प्रदर्शीत गीति नाटक मुनामदनमा तत्कालीन कलाकार सेवाका कर्मचारी श्री विमला श्रेष्ठज्यू मुनाको भूमिकामा र श्री कोकिल गुरुङज्यूले मदनको भूमिकामा अभिनय गर्नुभएको थियो भने अन्य भूमिकामा संस्थानका कलाकारहरुको अभिनय रहेको थियो । हाल प्रदर्शन हुन गइरहेको मुनामदनमा कलाकार सेवामा कार्यरत कर्मचारी श्री सुशिला थापाज्यू मुनाको भूमिकामा र श्री विपिन घिमिरेज्यूको मदनको भूमिकामा अभिनय रहनेछ भने अन्य भूमिकामा संस्थानका कलाकार सेवाका कर्मचारीहरुको अभिनय रहने बताइएको छ ।
