महाशिवरात्रि पर्वको शुभकामना
नेपाल बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुधार्मिक, बहुसांस्कृतिक तथा भौगोलिक विविधता भित्र एकता भएको राष्ट्र भएकाले राष्ट्रिय एकता र सद्भाव विभिन्न सांस्कृतिक चाडपर्वहरू मार्फत सम्प्रेषण हुने गर्दछ । नेपाल संस्कृतिमा समृद्ध भएकै कारण वर्षको ३६५ दिनमा धेरै सांस्कृतिक चाडपर्वहरू पर्न जान्छन् । जीवनका हरेक क्षणहरू आनन्द अनि स्वतन्त्र रूपले जिउन सिकाउनका लागि वर्षभरीका चाडपर्वहरूले सभ्य संस्कृति सम्प्रेषण गर्दछन् । हरेक चाडपर्वहरूले केही न केही सिकाएर जान्छन् । कतिपय चाडपर्वहरू एतिहासिक घटनाको सम्झनाका लागि, कतिपय धार्मिक, सामाजिक तथा सांस्कृतिक कार्यहरू अनि कतिपय कृषिकार्यहरूसँग सम्बन्धित छन् । प्रत्येक चाडपर्वसँग जोडिएका किंवदन्ती, मिथक एवम् पौराणिक कथाहरूले हाम्रो जीवन सुखी र हितकर बनाउने सन्देश दिने गरेको छ । संस्कृतिलाई जीवन्त राख्ने माध्यम नै चाडपर्व हुन् ।
महाशिवरात्रि हिन्दू धर्मावलम्बीहरूको विशेष सांस्कृतिक पर्व हो । शिवप्रिया रात्रिः शिवरात्रिः अर्थात् कल्याणकारक भगवान् शिवको अतिप्रिय रात्रिको नाम नै शिवरात्रि भएको एवम् शिवरात्रिको शिवतत्वसँग घनिष्ठ सम्बन्ध रेहेको मान्यता रहेको छ । शिवरात्रिमा श्रद्धालु भक्तजनहरू रातभर जाग्राम सहित विधिपूर्वक व्रत बस्ने शास्त्रीय विधान छ । महाशिवरात्रि फागुन महिनाको कृष्णपक्षको चतुर्दशी तिथिको दिन मनाउने गरिन्छ । चाहे यो तिथि पूर्वा (त्रयोदशी तिथिले युक्त) होस् चाहे परा (चतुर्दशीयुक्त) होस् । फागुन कृष्ण चतुर्दशी तिथि आधा रातसम्म भएको दिन शिवरात्रि व्रत गर्ने साधकले अनन्त फल प्राप्त गर्दछ भन्ने जनविश्वास रहेको छ ।
महाशिवरात्रि पर्वलाई धार्मिक, सामाजिक तथा सांस्कृतिक दृष्टिकोणबाट महत्वपूर्ण मानिन्छ । धार्मिक मान्यता अनुसार सृष्टिको प्रारम्भमा यसै दिन मध्यरात्रि भगवान् शिव शंकर ब्रम्हाबाट रुद्रको रूपमा अवतरण भएको एवम् महाशिवरात्रिको रातमा नै भगवान् शिव शंकर र माताशक्तिको विवाह सम्पन्न भएको थियो । मिथक अनुसार भगवान् शिव शंकरले सम्पूर्ण ब्रम्हाण्डको रक्षाका लागि स्वयंले विष पिएका थिए । विश्वभरी नै शिव भगवान् प्रति आस्था राख्ने गरेको पाइन्छ । शिवका उपासकहरू हरेक वर्ष आफ्ना आराध्य देव शिवको विशेष आराधना गर्छन् । सामाजिक तथा सांस्कृतिक विधि अनुरूप शमीको पात, वास्नादार फूलहरु, वेलपत्र, धतुरो, भांग, आम्रमन्जुरी, जांैको बाला, तुलसीको दल, गाईको काँचो दूध, उखुको रस, दही, घीउ, मह, गंगाजल, जल, कपूर, धूप, दियो, रूवा, चन्दन, पञ्चफल, पञ्चमेवा, पञ्चरस, सुगन्ध, जनै, पञ्चमिठाई, शिव र पार्वतीको श्रृंगारका सामग्रीहरू आदि लिएर शिवलाई पूजा आराधना गर्ने गरिन्छ ।
पशुपतिनाथ मन्दिर हिन्दू धर्मावलम्बीहरूको नेपालकै प्रमुख पवित्र तीर्थस्थल हो । यो मन्दिर भगवान् शिव (पशुपति) कै नामबाट न्वारान भएकोले स्वयं शिवप्रति नै समर्पित छ । तसर्थ महाशिवरात्रिमा पशुपतिनाथ मन्दिरमा भक्तजनहरूले श्रद्धापूर्वक भगवान् शिवको आराधना गर्ने गर्दछन् । नेपाल सरकारको संस्कृति सम्बन्धी ज्येष्ठ एवम् आधिकारिक निकाय सांस्कृतिक संस्थान धार्मिक एवम् सांस्कृतिक महत्वका सम्पूर्ण चाडपर्वहरूको संरक्षण, संवर्द्धन, प्रवर्द्धन तथा पुस्तान्तरणका लागि सदा प्रतिबद्ध छ । महाशिवरात्रिको अवसरमा पशुपति क्षेत्र विकास कोष र सांस्कृतिक संस्थानको संयुक्त आयोजनामा “शिवार्पण सांस्कृतिक कार्यक्रम २०८१” सभ्य–भव्य रूपमा सम्पन्न गरिएको छ । महाशिवरात्रिको अवसरमा यस पर्वले नेपालीहरू बीच आपसी सद्भाव तथा राष्ट्रिय एकताको भावना अभिवृद्धि गर्न सकोस् भन्ने शुभेच्छा सहित महाशिवरात्रि २०८१ को शुभकामना व्यक्त गर्दछु ।
१४ फागुन २०८१ किरण बाबु पुन
ने.सं. १४४५ सिल्लागा त्रयोदशी महाप्रबन्धक
